Vietnamská zátoka Ha Long, zařazená roku 2011 mezi sedm přírodních divů světa, je stále častějším cílem turistů obdivujících stovky vápencových homolí, vyčnívajících z azurových vod Tonkinského zálivu i kouzelné pláže pod nimi. Od května letošního roku v ní víc jak milion turistů ročně nachází i světovou technickou senzaci: lanovku s největší kabinou na světě pro 220 osob! Dvoupodlažní kabina s rozměrem připomínajícím velkokapacitní tramvaj je během 15 minut přepraví z nástupní stanice na pobřeží města Ha-Long přes pár unikátních betonových podpěr na 2 km vzdálený ostrov Ba Deo Hill, na kterém vyrůstá zábavní park. Jedna z železobetonových věží vysoká 188,88 m je dalším světovým unikátem, protože vyrostla nad hladinou zátoky technologií samošplhajícího bednění, kterou zde provedla německá firma Gleitbau GmbH. Uváděná přesnost výšky s „osmičkami“ nemůže překvapit ve Vietnamu, kde je číslice 8 pokládána šťastnou... Rozpětí mezi oběma věžemi činí 1 206 m, celková délka lanové dráhy je 2 016 m. Třetím rekordem této lanovky byla rychlost stavby tak náročného inženýrského díla za pouhých 19 měsíců od jeho objednávky vietnamskou turistickou společností Sun-Ha-Long u švýcarsko- rakouské společnosti Dopplmayr/ Garaventa. Dvoupodlažní kabiny jsou dílem švýcarské společnosti CWA, která jimi překonala své předchozí produkty pro Alpy: dvoupatrové kabiny pro 180 osob v Samnaun a pro 200 osob na Vanoisse Expressu ve francouzských Alpách. Koncové stanice mají kuriózní vzhled, protože musejí umožnit oddělený nástup dvou proudů cestujících z výškově odlišných plošin. Kabiny pojíždějí v závěsu po zdvojených nosných lanech o průměru 87 mm rychlostí 36 km/h a překonávají nevelký výškový rozdíl obou „konečných“ 89 m. Při plném obsazení lanovka v obou směrech přepravuje až 2 000 turistů za hodinu. Z panoramatických oken nabízí turistům ohromující výhled na miniaturními ostrůvky vyplněný záliv, okouzlující písečné zátoky a rej turistických vyhlídkových člunů v místech, které až do roku 1969 sloužilo prezidentu Ho Či Minovi jako běžným Vietnamcům nepřístupné sídlo. Tažné lano kabiny pohání lanový kotouč v horní strojovně, který vzhledem k průměru 4,72 m a hmotnosti 12 tun musel být smontován ze tří dílů. Jeho obvod je využit k působení čelisťových brzd a nese ozubený věnec, do kterého zabírá pastorek pomocného hydraulického pohonu. Do Guinessovy knihy rekordů 2017 je tato lanovka plná rekordů zapsána jako Queen Cable Car. Světový trend směřuje k odpojitelným 3S lanovkám Lanovky 3S podle původního vynálezu švýcarské firmy Von Roll z r. 1996 jsou křížencem oběžných drah s odpojitelnými kabinami, pojíždějícími po páru nosných lan. Na koncových stanicích po nástupu cestujících a pozvolném rozběhu se kabiny automaticky připojují na obíhající tažné lano patentními spínacími systémy od Doppelmayra. Dvojitá nosná lana (obvykle o ø 50–70 mm) umožňují překonat až kilometrová rozpětí mezi stožáry. Bohatě prosklené kabiny pro 25–35 cestujících zvládnou přepravu 3 000 až 5 000 osob za hodinu. Světovým rekordem 7 500 osob za hodinu se zatím chlubí jen mimořádně úspěšná 3S výstavní lanovka nad Rýnem v Koblenci, která je dnes zapojena do sítě městské dopravy. Během prvních dvou měsíců zahradní výstavy BUGA 2011 dokázalo jejích 18 kabin z centra města na protilehlou vrcholovou výstavní stanici přepravit milion návštěvníků! Futuristické architektonické řešení koncových stanic umožňuje bez potíží i nástup vozíčkářů a cyklistů. Na velehorách a v lyžařských střediscích lanovek 3S utěšeně přibývá. Mezi nejznámější patří 3S dráha v Kitzbühlu, v kanadském Whistleru, v Rusku na Soči, v Ischglu na Pardatschgratu. Konkurenční výrobce Leitner ji nejnověji dokončuje na exponovaný úsek z Zermattu na Kleine Matterhorn. Odlišují se kabinami, které pro tuto společnost projektuje Pinninfarina, a k pohonu používají inovativní Direct Drive System. Nejdelší 3S lanovka na „střechu Indočíny“ Třetí generaci v Evropě rychle nastupujících 3S lanovek od Doppelmayra, většinou s třicetimístnými kabinami TARIS vyvinutými švýcarskou společností CWA, si nečekaně objednala vietnamská společnost Sun Group pro plánované dráhy, které mají přitáhnout více návštěvníků do přírodně lákavých turistických horských i přímořských oblastí. Po mimořádně rychlé montáži hned první objednaná 3S lanovka, uvedená do provozu 8. února 2016, zpřístupnila turistům legendární vrcholek nejvyšší vietnamské hory Fan Si Pan s nadmořskou výškou 3 143 m. Svou délkou 6 320 m a stoupáním 1 410 m si vysloužila zápis do Guinessovy knihy rekordů. Mezi údolní a vrcholovou stanicí podpírají obě nosná lana jen čtyři stožáry. Cesta rychlostí 8 m/s (28,8 km/h) v kabinách s vytápěnými sedáky na vyhlídkovou plošinu trvá pouhých 15 minut, zatímco výstup divokým terénem donedávna i nejzkušenějším turistům zabral nejméně dva dny! Z panoramatických oken mohou fotografovat terasovitá rýžová pole a blízké osady etnických obyvatel Dzao a Hmong. Elektřinu k vytápění, osvětlení a napájení informačních panelů si kabiny podle patentu Doppelmayra vyrábějí při jízdě samy v generátorech integrovaných do tří z osmi běhounů na svých závěsech. Rychlejší nástup cestujících (dvou současně vedle sebe) umožňují široké samoodsouvací dveře. Největším vylepšením však je inovativní koncepce nouzového opuštění kabiny v případě vážné závady či havárie. Všechny funkční části zařízení na konečných stanicích i na stožárech jsou navzájem provázány tak, aby cestující v takovém případě nemuseli opustit kabinu slaňováním. Na rozdíl od všech dosavadních typů lanovek jsou poháněcí lanové kotouče instalovány na obou koncových stanicích a navzájem synchronizovány, a navíc vybaveny nouzovými elektro-hydraulickými pohony, takže v případě jakékoliv poruchy obsluha dopraví kabiny zpomaleně do výstupních stanic. Z ostrova na ostrov lanovkou místo lodí Ještě delší 3S lanovku Ba Na Big Ropeway staví Doppelmayr v Jižní části Vietnamu. K rekreační oblasti Ba Na Hills u města Da Nang má v létě příštího roku přes moře připojit 8 km vzdálený ostrov Hon Thom. Tato lanovka získá dva světové rekordy: za celkovou délku 8 km a za nejdelší „prověs“ mezi stožáry 5 801 m v úseku mezi menšími ostrovy, na kterých budou postaveny stožáry. Některé z nich dosáhnou výšky až 160 m. Kabiny TARIS 3200 při plánované rychlosti 30,6 km/h přepraví na rekreačně skvěle vybavený ostrov za hodinu až 3 500 turistů! Jen sám projekt Hon Thom přijde společnost SUN GROUP na 220 mil. USD. /Ing. Jan Tůma/